Duygu ve Davranış Bozukluğu

Duygu ve Davranış Bozukluğu

Özel gereksinimli çocuklarda sıkça gözlemlenen bazı istenmeyen davranışlar, "problem davranışlar" olarak adlandırılır. Bu davranışlar, çocuğun öğrenme yeteneklerini, günlük yaşamda öğrendiklerini uygulama becerisini ve sosyal uyumunu olumsuz yönde etkileyebilir. İletişim kurma ve kendini ifade etme zorlukları, bu çocukların yetersizliklerine ek olarak, yaş, cinsiyet ve yetersizlik türüne göre değişen problem davranışları sergilemelerine neden olabilir.

Problem Davranışlar

Özel gereksinimli çocuklarda görülen bazı yaygın problem davranışlar şunlardır:

• Öfke nöbetleri
• Saldırganlık
• Yalan söyleme
• Bağırma
• Kendine veya başkasına zarar verme
• Sürekli konuşma
• Altını ıslatma
• Nesneleri fırlatma
• İzinsiz eşya alma
• Tırnak yeme
• Uyuklama
• Ödev yapmama
• Küfür etme

Bu tür davranışlar, çocuğun sosyal becerilerini ve akademik başarılarını olumsuz yönde etkileyebilir.

Problem Davranışların Etkileri

Problem davranışların çeşitli olumsuz etkileri bulunmaktadır:

• Öğrenme ve Beceri Gelişiminin Engellenmesi: Bu davranışlar, çocukların dikkatlerini dağıtarak öğrenme fırsatlarını kaçırmalarına neden olabilir.
• Sosyal Uyum Sorunları: Problem davranışlar, çocukların akranlarıyla sağlıklı ilişkiler kurmalarını zorlaştırır.
• Akran Dışlanması: Olumsuz davranışlar sergileyen çocuklar, sosyal gruplar tarafından dışlanabilir.
• Yeni Yeteneklerin Edinilmesinin Zorlaşması: Problem davranışlar, çocukların yeni beceriler öğrenmelerini engelleyebilir.
• Sosyal Gelişimin Sekteye Uğraması: Bu tür davranışlar, sosyal etkileşim ve iletişim becerilerinin gelişimini olumsuz etkiler.

Problem Davranışları Önlemek ve Azaltmak

Problem davranışlar genellikle okul öncesi dönemde veya okul çağında ortaya çıkar. Bu davranışların önlenmesi, çocuğun gelişim süreci için son derece önemlidir. Bu tür davranışların birçok nedeni olabilir, örneğin:

• Çocuğun psikolojik özellikleri
• Aile dinamikleri
• Okul ortamıyla uyumsuzluk
• Kötü rol modeller
• Kitle iletişim araçlarının etkileri

Davranış Değiştirme Yöntemleri

Problem davranış sergileyen çocuklar için uygulanabilecek etkili stratejiler şunlardır:

1. Davranış Zincirini Kırmak

Problem davranışların önüne geçmek için ilk adım, bu davranışların sürekliliğini ortadan kaldırmaktır.

• Yakınlık Kontrolü: Çocukla olumlu bir iletişim kurmak, davranışların nedenlerini anlamaya yardımcı olabilir. Çocuk, destekleyici bir iletişim ortamında kendini daha iyi ifade edebilir.

2. Pekiştirme

Pekiştirme, çocukların olumlu davranışlarını teşvik etmek ve problem davranışları azaltmak için kullanılan bir yöntemdir. Bu süreç şu adımları içerir:

• Olumlu Davranışların Teşvik Edilmesi: Çocuk, uygun davranış sergilediğinde ödüllendirilmelidir. Bu, olumlu davranışların tekrarlanmasını sağlar.
• Dikkat ve Ödül Mekanizması: Çocuğun olumlu davranışları dikkat ve ödüllerle pekiştirilmelidir. Bu, davranış değişikliğini destekler.

Duygu ve davranış bozuklukları, özel gereksinimli çocukların gelişiminde önemli bir engel teşkil edebilir. Ancak, uygun stratejiler ve yaklaşımlarla bu davranışların önüne geçmek mümkündür. Aileler ve eğitimciler, çocuklarla olan iletişimlerini güçlendirerek, destekleyici bir ortam oluşturarak davranış değişikliğini kolaylaştırabilir. Olumsuz davranışların azaltılması ve olumlu davranışların pekiştirilmesi, çocukların sosyal ve akademik gelişimlerini desteklemek için kritik bir adımdır.