Otizm Nedir?

Otizm üç yaşından önce başlayan ve ömür boyu süren, sosyal etkileşime ve iletişime zarar veren, sınırlı ve tekrarlanan davranışlara yol açan beynin gelişimini engelleyen bir rahatsızlıktır.

Bu belirtiler otizmi, Asperger sendromu gibi daha hafif seyreden otistik spektrum bozukluğundan (OSB) ayırır. Otizm kalıtımsal kökenlidir ancak kalıtsallığı oldukça karmaşıktır ve OSB’nin kökeninin çoklu gen etkileşimlerinden mi yoksa ender görülen mutasyonlardan mı kaynaklandığı çok açık değildir.  Nadir vakalarda, doğum sakatlıklarına neden olan etmenlerle yakından bağlantılıdır. Diğer görüşlere göre ise çocuklukta yapılan aşılar gibi nedenler tartışmalıdır ve aşı kökenli varsayımların ikna edici bilimsel kanıtları yoktur. Yakın dönem araştırmaları otizmin prevalansını 1.000 kişiye bir ya da iki vaka olarak tahmin eder, aynı araştırmalardaki tahminlere göre OSB yaklaşık 1.000 kişide altı vakadır ve erkeklerde rastlanma oranı kadınlara göre 4,3 kat daha fazladır. Otizm vakalarının sayısı 1980’lerden beri oldukça fazla oranda artmıştır. Bunun nedeni kısmen tanı koyma yöntemlerindeki değişikliklerdir; gerçek prevalansın artıp artmadığı anlaşılamamıştır. Otizm beynin birçok kısmını etkiler ama bu etkinin nasıl geliştiği çok iyi anlaşılamamıştır. Ebeveynler genellikle çocuklarının yaşamının ilk iki yılında belirtileri fark eder. Erken davranışsal ya da kavrayışsal müdahaleler çocukların kendine bakabilme yetisi ile sosyal ve iletişimsel yetiler kazanmasına yardımcı olabilir. Otizmin çaresi yoktur. Otistik çocukların çok azı erişkin olduktan sonra bağımsız yaşamakta, bunlardan bir kısmı bunda başarılı olabilmektedir.  Bazılarının otizme bir çare aradığı, diğerlerinin de otizmin bir bozukluktan çok bir durum olduğuna inandığı bir otistik kültür ortaya çıkmıştır.


1. Göz teması çok önemlidir. Bebeğin iletişimi bakışla olur. Çocuk anneye bakarak kendisini ödüllendirilmiş hisseder. Yapması ve yapmaması gereken şeyleri anneye bakarak karar verir. Otistik çocuklar karşılarındaki kişinin yüzüne ve gözüne bakmazlar. Bu durumun çözülmesi için çocuğun dikkatini yüze çekmek gerekir. Bunu sağlayabilmek için anne veya öğretmen hatta her ikisi de alnının ortasına kocaman bir nokta çizebilir veya çok belirgin bir makyaj yapabilirler.


2. Konuşma ve iletişim terapisi sürecinde seslerin farklılıklarını çocuğun ayrıştırması sağlanır. Anne farklı sesler çıkartarak çocuğun dikkatini çeker ve özellikle çocuğun dikkatini kendi üstlerinde toplamak için buraya bak diyebilir veya çocuğun başını ve yüzünü kendi yüzlerine bakacak şekilde eliyle kavrayarak tutar.


3. Bu çocuklar bebek gibi konuşabilirler. Bebek gibi konuşmayı tasvip etmeyin ve bu konuda ona destek vermeyin. Düzgün konuşmasını onaylayın.


4. Onu teşvik edin. Hareketli oyunlar yapın onu kışkırtın. Bedensel temasla konuşmayı eşleyin. Örneğin salıncakta sallayın. Yakın sesleri birlikte tekrar edin. Yüksek sesle konuşun. Vurgulamaları güçlü yapın. Örneğin elmayı gösterin `elma` deyin ve buna benzer oyunlar geliştirin.


5. Ses bir iletişim aracıdır. İletişim olanaklarını çoğaltabilmek için değişik oyunlar ve materyaller kullanın.


6. Gülümsemeyi öğret, tekrar et. Gülümsemeyi kullanarak diğer kelimeleri öğrenebilmesini sağla.


7. Otistiklere iletişimin keyifli bir şey olduğunu anlatmalısınız.


8. Konuşma eğitimi her çocuk için farklı farklı geliştirilmelidir.


9. Konuşma eğitiminde çoklu materyal kullanılmalıdır. Kutular, kartlar, gerçek nesneler, balonlar, müzik aletleri gibi.


10. Konuşma eğitiminde resim ve resimli kartları kullan. Elma kartı göster elmayı göster ve sonra elma de, bunu tekrarla. Örneğin elektronik bir ortamda böyle bir eğitimi yapabilirsiniz.


11. Kes yapıştır veya çiz göster, önüne resimler koy, seçsin alkışla. Vücuduyla dokunmasını sağla.


12. Sık sık kontrol et. Aynı şeyi konuşup konuşmadığınızı test et. Kelimeyi söylüyor olabilir. O kelimenin nesnesini doğru olarak gösterebiliyor mu? Bunu sık sık tekrar et. Yani sonuç olarak kontrollü bir eğitim götür yani ne yaptığını takip et.